Belarus Cumhurbaşkanı Lukaşenko’nun, geçtiğimiz günlerde imzaladığı yasada 19 Kasım 1990 tarihli Avrupa’da Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması’nın (AKKA) uygulanımının durdurulduğu belirtildi. Anlaşma; Avrupa’daki askeri güç dengesini düzenlemeyi amaçlıyordu. Belarus Dışişleri Bakanlığı’ndan konuya ilişkin yapılan açıklamada, Belarus’un tüm eksikliklerine rağmen Avrupa kıtasında konvansiyonel silahların kontrolüne ilişkin tek yasal bağlayıcılığı olan araç AKKA’yı korumak için her türlü çabayı gösterdiği ancak NATO üyesi ülkelerin AKKA’yı askıya alma kararının Belarus’a başka seçenek bırakmadığı öne sürüldü.
‘NATO DÖNERSE, DEVAM EDECEĞİZ’
Açıklamada, “Belarus’un AKKA’yı askıya alması, Avrupa’daki mevcut konvansiyonel silah kontrol rejiminin yıkılması ve bölgede devam eden askeri-siyasi gerilimler karşısında ülkenin ulusal güvenliğini sağlamayı amaçlayan zorunlu bir tepki adımıdır. Yasanın kabul edilmesi, Belarus’un antlaşmadan çekilmesi anlamına gelmiyor. Antlaşmaya taraf olan NATO üyesi devletlerin uygulamaya geri dönmesi şartıyla AKKA’nın uygulanmasına devam etmeye hazır olacağız” ifadeleri kullanıldı.
‘SAVAŞ HAZIRLIĞI HAVASI VAR’
Belarus’un AKKA’yı askıya alma kararını Cumhuriyet’e değerlendiren Uluç Özülker, Belarus’un Rusya ile beraber hareket ettiğini ve Rusya’nın geri adım attığı herhangi bir yerde Belarus’un kalabilme ihtimali olmadığını söyledi. Özülker, “Bunun iki tane ileriye dönük sorgulanması gereken tarafı var. Macron ‘Ben Ukrayna’ya asker göndereceğim’ diyor diğer tarafta ABD ‘verdiğim füzeleri Rusya’ya karşı kullanabilirsiniz’ diyor. Bunların var olduğu bir ortamda ‘Ben AKKA’dan çıkıyorum’ dediğiniz zaman şüpheyle bakmak lazım. Dünyadaki gidişatla birlikte bakıldığında sanki 3. Dünya Savaşı’nın hazırlığı yapılıyormuş gibi bir hava var. Bunların hepsi bu bütünün birer parçası. AKKA zaten anlamını kaybetmişti” dedi.
‘SORUNUN TEMELİ BİLEK GÜREŞİ’
Özülker, AKKA’nın artık kıymetinin kalmadığını belirterek “Buna benzer anlaşmalardan da vazgeçtiler yani aslında geçmişte soğuk savaş döneminde atılmış olan adımlardan sıcak bir ortamın yaratılması yönünde vazgeçildiği bir gerçek. AKKA’yı çoktan aşan bir teknolojik gelişme ve dünya düzeniyle baş başa olduğumuz kesindir. Burada esas itibariyle sorunun temeli ABD ve Rusya arasındaki bilek güreşidir” ifadelerini kullandı.
AKKA NEDİR?, TÜRKİYE DE ASKIYA ALMIŞTI
Avrupa’da Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması, 19 Kasım 1990’da NATO ile Sovyetler Birliği arasında imzalanan ve belirli askeri azaltmaları zorunlu kılan antlaşmaydı. Soğuk Savaş’ın son yıllarında müzakere edilen ve tamamlanan antlaşma, Avrupa’da konvansiyonel askeri ekipmanların önemli kategorilerine kapsamlı sınırlar getirdi ve fazla silahların imha edilmesini şart koştu. Antlaşma 19 Kasım 1990’da 22 devlet tarafından Paris’te imzalandı. Devletler iki gruba ayrılmaktaydı: O zaman NATO üyesi olan 16 ülke: ABD, Almanya, Belçika, Birleşik Krallık, Danimarka, Fransa, Hollanda, İspanya, İtalya, İzlanda, Kanada, Lüksemburg, Norveç, Portekiz Türkiye ve Yunanistan ile o zaman Varşova Paktı üyesi olan 6 ülke: Bulgaristan, Çekoslovakya, Macaristan, Polonya, Romanya ve Sovyetler Birliği anlaşmanın gruplarıydı. ABD ve Rusya anlaşmayı 2023 yılında askıya almıştı. Türkiye ise 4 Nisan 2024 tarihinde antlaşmayı askıya aldı.
